Φάκελος Λακωνική ιστορία #04 «Τάγματα Ασφαλείας και Λακωνία.»

   Εισαγωγικό σημείωμα

Η αυτόνομη πρωτοβουλία ενάντια στη λήθη, όπως γράψαμε και στα προηγούμενα εισαγωγικά σημειώματα, έχει ξεκινήσει μια νέα εργασία/έρευνα με τα λίγα υπαρκτά στοιχεία που διαθέτουμε ως συλλογικότητα για την ιδιαίτερη τοπική ιστορία της περιοχής. Και αυτή εδώ η δημοσίευση, η τέταρτη στην σειρά, ασχολείται με την δράση του ντόπιου φασισμού (των ταγμάτων ασφαλείας) κατά την περίοδο της ναζιστικής κατοχής και μετέπειτα εμφυλίου πολέμου. Ο στόχος αυτής της σειράς δημοσιεύσεων είναι να φωτίσουμε πλευρές και να βοηθήσουμε στην κατανόηση μιας περιόδου στην Λακωνία που παραμένει σε ένα μεγάλο βαθμό ακόμα και σήμερα άγνωστη στο ευρύ κοινό. Ο λόγος για κάτι τέτοιο δεν είναι άλλος ότι την ιστορία είτε κάποιοι επιχειρούν να την παρερμηνεύσουν από την σκοπιά του νικητή στον εμφύλιο πόλεμο, είτε να την κρύψουν. Η ήττα του του αντιφασιστικού και κομμουνιστικού κινήματος ήταν συντριπτική στην Λακωνία. Τα εγκλήματα των φασιστών πέρα από κάθε φαντασία. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν πρέπει να τσουβαλιάζουμε το ΕΑΜ ΕΛΑΣ με τους φασίστες της περιόδου και να λέμε ήταν όλοι τους εθνικιστές. Ότι βέβαια μπορεί να σημαίνει κομμουνισμός και κομμουνιστικό κίνημα, μιας και δεν πρέπει να αγνοήσουμε την εθνοπατριωτική γραμμή του ΚΚΕ (του λόγους που οδήγησαν σε αυτή) και συνολικά του κομμουνιστικού κινήματος στην Ευρώπη. Αυτή την πολιτική που σε ένα μεγάλο βαθμό ευθύνεται για την μετέπειτα ήττα των παρτιζάνικων κινημάτων σε αρκετά μέρη της Ευρωπαϊκής ηπείρου. Αυτά όμως είναι ζητήματα που δεν μπορούμε να επεκταθούμε σε αυτό το άρθρο, αλλά χρειάζεται εκ νέου μια ξεχωριστή συζήτηση.

Τα στοιχεία παρακάτω είναι παρμένα όπως και στο προηγούμενο άρθρο από ένα από τα λίγα βιβλία που υπάρχουν με ιστορικά στοιχεία για την Λακωνία που δεν προέρχονται από φασίστες. Ο λόγος για το βιβλίο του Τάσου Αναστασάκη «Το αεροδρόμιο των Μολαων» που πραγματεύεται συγκεκριμένα την δράση των Ναζί την περίοδο 1941 – 44. Το αεροδρόμιο των Μολάων είχε κατασκευαστεί εκείνη την περίοδο και έπαιξε βοηθητικό ρόλο στις επιχειρήσεις τους σε Κρήτη, Αφρική και αλλού. Βρείτε τα προηγούμενα άρθρα του αφιερώματος μας εδώ: Φάκελος Λακωνική ιστορία

Το απόσπασμα

   Ο ιδρυτικός νόμος των Ταγμάτων Ασφαλείας ψηφίστηκε από την κυβέρνηση Ράλλη λίγες μέρες μετά την ορκωμοσία της στις 7 Απριλίου 1943 και προέβλεπε το σχηματισμό τεσσάρων ταγμάτων.Ο Γερμανός διπλωμάτης Νοϋμπάχερ και ο ομαδάρχης και αντιστράτηγος των ένοπλων SS και της αστυνομίας Βάλτερ Σίμανα, φαίνεται να είχαν ενθαρρύνει το Ράλλη να σχηματίσει τα Τάγματα Ασφαλείας.Ο βασικός λόγος σχηματισμού τους ήταν προτίστως πολιτικός. Ο Ράλλης ενδιαφερόταν να οργανώσει μια αποτελεσματική εθνικόφρονα δύναμη ενάντια στον ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, ενώ οι Γερμανοί ενδιαφέρονταν να συνεργαστούν με τους Έλληνες εναντίον του κομμουνισμού. Η Γερμανική πολιτική αντικατοπτριζόταν στη δήλωση του στρατηγού Löhr ότι: «η αντικομμουνιστική μερίδα του ελληνικού πληθυσμού…. να χρησιμοποιηθεί πλήρως για να εξαναγκασθεί σε μια απροκάλυπτη εχθρότητα κατά της κομμουνιστικής μερίδας».

   Οι Σύμμαχοι, αν και επίσημα καταδίκασαν τα Τάγματα Ασφαλείας, χαρακτηρίζοντάς τα «εχθρκούς σχηματισμούς», εντούτοις αποδέχονταν το όφελος της ύπαρξής τους, καθώς αποτελούσαν το αντίβαρο στην αλματώδη ανάπτυξη του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Άλλωστε από τη στιγμή που οι Βρετανοί αντιμετώπιζαν το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ ως ένα κίνημα καθοδηγούμενο από τους κομμουνιστές, μια συνύπαρξη μαζί τους μετά το τέλος του πολέμου έμοιαζε ανέφικτη.

   Αρχικά η ανάπτυξη των Ταγμάτων αυτών ήταν αργή λόγω του περιορισμένου αριθμού εθελοντών και της επιφύλαξης των δυνάμεων κατοχής να δώσουν όπλα σε Έλληνες.Τα Τάγματα

Ο Παυλάκος, χασάπης και υπαρχηγός της ΕΑΟΚ πηγή της φωτογραφίας http://thehistoryofgreece.blogspot.gr/2015/02/2.html

Ασφαλείας άρχισαν να εξελίσσονται σε υπολογίσιμη δύναμη μόνο μετά την απόσυρση της Ιταλίας από τον πόλεμο. Τότε ο Γερμανικός στρατός συνειδητοποίησε ότι τα ελληνικά βοηθητικά σώματα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα στον αγώνα εναντίον της Αντίστασης. Αρχές Νοεμβρίου του 1943 ο Χίτλερ έδωσε τη συγκατάθεσή του για τη δημιουργία των Ταγμάτων Ασφαλείας. Έτσι προς το τέλος του 1943 πολλές εκατοντάδες άνδρες μεταξύ αυτών πρώην χωροφύλακες και αξιωματικοί του στρατού, στρατολογήθηκαν στην Αθήνα δημιουργώντας τρία Τάγματα. Ο αυξανόμενος αριθμός στρατολόγησης οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι ο ΕΛΑΣ είχε διαλύσει με τη βία άλλα αντιστασιακά κινήματα, δημιουργώντας μεγάλες ομάδες οργισμένων και δυσαρεστημένων ανθρώπων. Αυτοί ήταν πλέον διατεθειμένοι είτε για προσωπικούς είτε για ιδεολογικούς λόγους να συμμετάσχουν σε ένοπλες εθνικιστικές ομάδες. Η μετριοπάθεια άλλωστε σπάνιζε μέσα στο κλίμα πολιτικής πόλωσης που επικρατούσε στη χώρα.

    Τα Τάγματα Ασφαλείας ήταν εξοπλισμένα με ιταλικό οπλισμό και η σύνθεσή τους αποτελούνταν κατά κύριο λόγο  από φιλοβασιλικά στοιχεία. Τα Τάγματα συμμετείχαν ενεργά στην επιλογή και στις εκτελέσεις Ελλήνων ομήρων, ακόμα κι όταν τα αντίποινα αφορούσαν μόνο Γερμανικές απώλειες. Προς το τέλος της Κατοχής τα Τάγματα Ασφαλείας είχαν γίνει συνώνυμα της αυθαίρετης βίας και των φρικαλέων ωμοτήτων.

   Τα Τάγματα Ασφαλείας στάλθηκαν πρώτα στην Κεντρική και στη Νότια Ελλάδα. Φυσικά δεν ήταν τυχαίο ότι η Πελοπόννησος παραδοσιακά συντηρητική, ήταν από τις πρώτες περιοχές όπου δραστηριοποιήθηκαν τα Τάγματα Ασφαλείας. Στο νομό Λακωνίας ο Λεωνίδας Βρεττάκος αδερφός του ηγέτη του Ε.Σ ( Ελληνικού Στρατού) Τηλέμαχου Βρεττάκου που σκοτώθηκε από τον ΕΛΑΣ, το Νοέμβριο του 1943 ίδρυσε το Τάγμα Εθελοντών Λακωνίας «Λεωνίδας». Το Τάγμα εξοπλίστηκε με Γερμανικά όπλα και διέθετε έναν Γερμανό αξιωματικό σε ρόλο συνδέσμου. Το Τάγμα «Λεωνίδας»άρχισε να δραστηριοποιείται από τον Ιανουάριο του 1944 σε συνεργασία με τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια της εκκαθαριστικής επιχείρησης «Κότσυφας» («Amsel») στην περιοχή Κροκεών- Γυθείου- Μολάων- Αγίου Δημητρίου.

  Άλλα Τάγματα που θεωρούνταν τμήμα της χωροφυλακής, σχηματίστηκαν υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη Διονυσίου Παπαδόγκωνα. Ο Παπαδόγκωνας ήδη από τον Ιούλιο του 1943,

Ο Ιωάννης Ράλλης ενθαρρύνει μικτό απόσπασμα από αξιωματικούς
της Ειδικής Ασφάλειας, αστυφύλακες και ταγματασφαλίτες πηγή φωτογραφίας:http://thehistoryofgreece.blogspot.gr/2014/05/1.html

φερόταν να είχε έρθει σε συνεννόηση με του Ιταλούς στην Καλαμάτα και να είχε υπογράψει σύμφωνο συνεργασίας με τον Ιταλό διοικητή Ντομένικο Ντόρια για την καταπολέμηση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στη Μεσσηνία. Τα τάγματα του διεξήγαγαν επιχειρήσεις στην Τρίπολη και στη νότια Πελοπόννησο και έχαιρε της απόλυτης εμπιστοσύνης από πλευράς Γερμανών.

  Οι Γερμανοί γρήγορα διαπίστωσαν ότι η συνεργασία με τα Τάγματα Ασφαλείας έφερνε καλύτερα αποτελέσματα στην καταπολέμηση των ανταρτών. Άλλωστε όπως ανέφερε Γερμανός αξιωματικός στη Δίκη της Νυρεμβέργης :«….ήταν γενικά γνωστό ότι οι κομμουνιστές φοβούνταν περισσότερο τους ευζώνους παρά τους Γερμανούς και το μίσος ανάμεσα στους Έλληνες ήταν μεγαλύτερο από το μίσος μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών…….»

Από το βιβλίο του Τάσου  Σ Αναστασάκη «ΤΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΤΩΝ ΜΟΛΑΩΝ » ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΗ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΑΚΩΝΙΑ 1941-1944

σελ.150-151

Οι πηγές που έχει χρησιμοποιήσει είναι:Mazower Mark,  Στην Ελλάδα του Χίτλερ. Η εμπειρία της κατοχής, σσ.350-368, Μάγερ Χέρμαν Φρανκ. Από τη Βιέννη στα Καλάβρυτα, Τα αιματηρά ίχνη της 117ης Μεραρχίας Καταδρομών στη Σερβία και στην Ελλάδα, Βελλιάδης Αννίβας,Κατοχή. Γερμανική πολιτική διοίκηση στην κατεχόμενη Ελλάδα 1941-1944.